Hoạt động dạy học phát triển năng lực - Từ lý thuyết đến các bước thực hiện

Như vậy là chúng ta đã ở trong lòng của cuộc cải cách giáo dục. Dạy học phát triển năng lực không còn là lý thuyết mà đã đi vào thực tiễn dạy và học, tạo nên những chuyển biến lớn trong văn hóa, cấu trúc trường học cũng như công việc của giáo viên và học sinh. Không nghi ngờ gì nữa, Dạy học phát triển năng lực đã thổi một luồng sinh khí mới vào mỗi tiết học. Nó giúp các giáo viên có cơ hội nâng cao trình độ, cải thiện chuyên môn, giúp học sinh được trải nghiệm, khám phá, thử thách bản thân nhiều hơn. 

Nhưng điều đó cũng đi liền với nhiều khó khăn, thách thức. Một trong những vấn đề phổ biến mà các thầy cô giáo gặp phải đó là nhận thức cụ thể về “năng lực” và “dạy học phát triển năng lực”. Nó là gì, được triển khai như thế nào? Khi nào thì tôi biết rằng mình đã thành công? Tôi sẽ còn phải làm gì tiếp theo… Nếu năng lực là tổng hòa của kiến thức, kỹ năng và thái độ thì từ trước đến nay giáo án của giáo viên chẳng phải là đã thực hiện dạy học phát triển năng lực rồi sao? Năng lực và kỹ năng có sự khác biệt nào không?...

Vấn đề thứ hai mà hầu hết các giáo viên cũng đang gặp phải là: tìm kiếm và thiết kế các ý tưởng dạy học để học sinh được làm việc và phát triển năng lực cụ thể. Các kĩ thuật dạy học tích cực đã chỉ ra cho giáo viên về mặt kĩ thuật trong cách tổ chức các hoạt động dạy học, làm học sinh tích cực hơn khi tham gia vào hoạt động. Nhưng giáo viên vẫn còn cần các ý tưởng và gợi ý hoạt động cụ thể để thiết kế trong giáo án, tổ chức các hoạt động dạy học trên lớp. Các hoạt động này phải hướng đến hình thành các năng lực đặc thù bộ môn và năng lực chung được quy định trong chương trình giáo dục phổ thông tổng thể. 

Để giải quyết những vướng mắc trong thực tiễn giảng dạy của các thầy cô giáo, chúng tôi đã biên soạn bộ tài liệu “HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC - LÝ THUYẾT ĐẾN CÁC BƯỚC THỰC HIỆN”. Nội dung cuốn sách này sẽ tập trung vàO hai vấn đề lớn: 

1. Định nghĩa lại một cách chi tiết và cụ thể, đơn giản và dễ hiểu về khái niệm năng lực, mô tả các năng lực, các kỹ năng thành phần, hoạt động dạy học phát triển năng lực và các bước thực hiện.

2. Cung cấp 195 ý tưởng cho các hoạt động dạy học phát triển năng lực có thể áp dụng cho tất cả các bộ môn và các cấp học. Mỗi hoạt động đều có mô tả, hướng dẫn các bước thực hiện, các mẫu phiếu dùng trong tiết học và đặc biệt là các câu hỏi suy ngẫm/đánh giá năng lực học sinh ở cuối hoạt động.